Wā eo an COVID-19

Ilo an loore Food and Drug Administration (FDA, Rā eo an Moña im Uno ko Rekajur) makūtkūt, Centers of Disease Control and Prevention (CDC, Jikin Kantūrol Nañinmej im Bobrae) emōj an rōjañ bwe aolep ren bōk 2023-2024 mRNA COVID-19 wā ñan aolep ro 6 allōñ im ruttolak kōttōpar in bukot omicron subvariant XBB.1.5. Bivalent COVID-19 wā ko ejako aer melim in bōk ako pād ilo Amedka. COVID-19 wā kaal im rōjañ in bōk ej ainwot in:

  • Ajiri 6 allōñ – 4 yiiō dettan im rejañin bōk wā rej rōjañ in bōk lak ñan 3 wā jān mRNA Pfizer kaal ako 2 wā in mRNA Moderna wā kaal ko.
  • Ajir 6 allōñ – 4 yiiō dettan im rejañin bōk wā rej rōjañ in bōk 1 ako 2 wā ko kin juon mRNA COVID-19 wā (ien im nōmba in wā ko ñan kōmman ej pedped ion COVID-19 wā eo kajojo ekar bōk mokta lak).
  • Jabdewōt 5 yiiō rūttolak jokdoon wā rot eo ekar bōk mokta lak rej rōjañ in bōk 1 wā in mRNA COVID-19 wā kaal joñan eo 2 allōñ jān eo wā eo eliktata ekar kōmman jān jabdewōt COVID-19 wā.
  • Armij ro 12 aer yiiō im ruttolak im rekar bōk wā mokta lak kin juon COVID-19 wā (im ro rejañin de bōk wā kaal in mRNA COVID-19 wā) emaroñ in ḷōmṇak in bōk 1 2023-2024 Novavax COVID-19 wā, Adjuvanted, joñan eo 2 allōñ jān ien eo eliktata ekar bōk COVID-19 wā eo.
  • Armij ro 12 aer yiiō im ruttolak im rejañin wāremaroñ in ḷōmṇak in bōk 2 wā 2023-2024 Novavax COVID-19 wā, Adjuvanted, 3 wiik etolak jān doon.

Ta eo ij aikuj jela ñan aō bōke wā eo an COVID-19?

Ewi wāween aō bōke wā eo?

Lale Jikin Kabbōk Wā eo ñan kabbōk im karoke juon ien am etal.

Kwomaron text ae lok ZIP code eo am ñan 438-829 (GET VAX) ñan jikin wā ko iturim.

Elōñ ke onean ñan COVID-19 wā?

Ilo COVID-19 ien eo ebin, US kien emōj an wiaki aolep COVID-19 wā ko im kōmman bwe en ejelọk onean ñan jabdewōt armij ro rekar konan. Kio ke COVID-19 ien eṃōjōnji emōj an jemlok, COVID-19 wā ko rej kōtmane in loore juōn bar ial āinwōt wā ko jōt, im ej melelein renij wiaki kajju jān jikin takto im ọjpito ko an rūtto. COVID-19 wā ko renij pād wōt ilo aer bellọk, ako emāroñ in wōr onean ñan an rūtto ro bōk.

Āinwōt wā ko jōt, COVID-19 wā ko rej bōk eddo jān eloñ būlāān in injuran. COVID-19 wā rej wanṃaanḷọk ilo aer bellọk ilo ejelọk onean ñan aolep ajiri ro ilo Washington ñan ñe raan in lotak eo aer kein 19 lak ñan Wā ñan Ajiri (Kajin Pālle wōt) būrookraaṃ. Ewōr bar būrookraaṃ ko ñan rūtto im rej māroñ in jibāñ kōllā onean bōk wā ñe ejelọk injuran in ejmour ako būlāān eo aer ejjab bōk eddo in wā eo. Lale HHS.gov (Kajin Pālle wōt) ñan elaplọk melele ko ilo būrookraaṃ kein.

COVID-19 wā ko renij wanṃaanḷọk ilo aer pellok ilo ejelọk onean, ñe enij wōr wōt wā ko emōj wiaki.

Ta in Bridge Access Program?

Bridge Access Program (Būrookraaṃ in Jibāñ ikijen Takto) eo ej lelak 2023-2024 COVID-19 wā ko emōj kakaal i ilo ejelok onean ñan rutto ro 19 aer yiiō im ruttolak ilo an ejelok injuran in ejmour, im rutto ro im injuran ko aer rejjab bōk eddo in aolep COVID-19 onean, lak ñan Tijeṃba 2024.  Ñan am bukot juon jikin kauno ilo būrookraaṃ eo, lale www.Vaccines.gov (Kajin Pālle im Kajin Spanish wōt).

Ta in Bridge Access Program? Ako imaron in wōt ke bōk juon COVID-19 wā ñe ejelok aō injuraan?

Wiik eo lak Health and Human Services (HHS) ekar kwalōk kōjjeḷā ikijen Bridge Access Program ñan COVID-19 Wā im Uno ko ippān CDC. Bridge Access Program eo ej ñan an debij jerbal ko rellap ikijen COVID-19 wā ko ñan million armij ilo Amedka im ejelok aer injuraan. Būrookraaṃ in ej wanṃaanḷọk wōt ilo an lelak onean eo ejelok onean ñan emaroñ in 25-30 million rutto ro im emaroñ in kār jako aer maroñ in kolla onean COVID-19 wā ko im jerbal in ajej wā eo emōj an ukote ñan jikin wia.

Wā in COVID-19 ta ko ewor kio?

Jilu wã ko emoj komelim ñan ad kojerbal ilo idin ien ak emoj aer lukkun webben jen U.S. Food and Drug Administration (FDA, Obij eo ej Kakien Mõñã im Wuno ilo Amedka). Rej lelok wa kein ilo torre in ilo Washington state. Ej jimwe raan (Ilo Kajin Pālle im Spanish wōt) ippān COVID-19 wā ñe emōj am bōk wā eo eliktata emōj rōjañ ñan eok jān CDC. 

Wā in COVID-19 eo an Pfizer-BioNTech (Comirnaty):

Pfizer-BioNTech COVID-19 wā ko ñan 6 allōñ lak ñan 4 yiiō ej juon jilu-wā ko, wā ko 2 jinion rej iwaj 21 raan etolak jān doon im wā eo kein kajilu ej iwaj 8 wiik elikin wā eo kein karuo.

Pfizer-BioNTech COVID-19 wā ñan ro 5 im rūttolak wā ko ej juon 2023-2024 wā eo emōj kakaal e.

Wa in COVID-19 eo an Moderna (Spikevax): 

Moderna COVID-19 wā ñan ro 6 allōñ-4 yiiō ej juon ruo-wā ko, im ej etal juon allōñ etolak jān doon. 

Moderna COVID-19 wā ñan ro 5 aer yiiō im ruttolak ej juon 2023-2024 wā ko emōj kakaal.

Wa in COVID-19 eo an Novavax:

  • Armij ro 12 aer yiiō im ruttolak im rekar bōk wā mokta lak kin juon COVID-19 wā (im ro rejañin de bōk wā kaal in mRNA COVID-19 wā) emaroñ in ḷōmṇak in bōk 1 2023-2024 Novavax COVID-19 wā, Adjuvanted, joñan eo 2 allōñ jān ien eo eliktata ekar bōk COVID-19 wā eo.
  • Armij ro 12 aer yiiō im ruttolak im rejañin wāremaroñ in ḷōmṇak in bōk 2 wā 2023-2024 Novavax COVID-19 wā, Adjuvanted, 3 wiik etolak jān doon.
Imaroñ ke bōk wā in COVID-19 eḷañe ibororo, ij kaninnin, ak bebe in naj bororo?

Melele ko rej kwālok ke wā ko an COVID-19 rej letōk kejbarok ilo ien bororo. Center for Disease Control and Prevention (Obij eo ej bōk eddon kejbarok im bobrae jen ñaninmij, CDC) (Kajin Belle wot), American College of Obstetricians and Gynecologists (Doulul in Kaloj eo an Taktō ro an Kora im Kirae ilo Amedka, ACOG), im Society for Maternal-Fetal Medicine (Doulul eo an Wuno ñan Kirae im Ko in Ninnin, SMFM) (Kajin Belle wot) rej rōjañ an ro rebōroro, ro rej kaninnin, ak ro rej bebe ñan aer bōroro jeklaj bwe ren bōke wā eo an COVID-19. Jet kakta ko rej kwālok ke ne emoj am wā, ninin eo nejum emaron bar bōke antibody ko rej bobrae jen COVID-19 jen ien bororo ak kin kaninnin. Ribororo ro rejab wā im renaj bōke COVID-19 elablok aer bed ilo uwota ñan aban ko rekauwotata einwot mokta aer kolotak ak mij nininin ilo ien an lotak. Im bareinwot, armij ro rej bōke COVID-19 ilo ien aer bororo elablok ruo ñan jilu alen in aer maron aikuj jibañ ko relab ñan aer mour im tube in emenono.

Ñan jibāñ ko jōt kin wāwein ebbōk COVID-19 wā ilo am bōrọro ak ka ninnin, jouj im lale melele ko rekāāl ikijen One Vax, Two Lives website eo.

    Imaroñ ke bōk wā in COVID-19 ilo ien ao bōke wā ko jet ewor ien ao bōki?

    Aet. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP, Kamiti in rōjañ ikijen wā) emoj an janiji rōjañ ko aer ilo Mae 12, 2021. Kwomaron kio bōke wā eo an COVID-19 ilo ejja ien eo kwoj bōke wā ko jet.

    Kwojab aikuj kojenolok ien am karoke wā ko an jikuul rej mennin aikuj an ajiri eo nejum (Kajin Belle wot) ak wā ko jet emoj rōjañ an bōki jen wā eo an COVID-19. Karoke ien bōke wā eo an COVID-19 ej bar juon ien ñan kadedelok an ajiri eo nejum bōke aoleben wā ko emoj rōjañ an bōki.

    Ta in kaat kin melele in wā an CDC?

    Kwoj aikuj boke juon kaat in wa ilo beba ilo ien am boke wa in COVID-19 eo am kein kajuon. Kaat eo enaj ba waj kain wa eo kwar boke (Comirnaty/Pfizer-BioNTech, Spikevax/Moderna, ak Johnson & Johnson) im raan eo kwar boke.

    Ne kwonij boke bar juon dose ak dose in booster, kwoj aikuj boke kaat in wa eo am nan appointment eo am. Jikin wa eo am enij recoot e dose eo.

    Enin ej jot kein jibañ ñan am lomnak ñe ej itok ñan kejbarok kaat in wā eo am:

    • Kakwone kaat in wā eo am kotaan wā ko am im alikin.
    • KWON pijaiki imaan im itulikin kaat eo am bwe en maroñ wor am kape ilo kein jerbal eo nejum.
    • Lomnak ae am email e ñan eok make, kommane juon album, ak koba ki juon tag ilo pija eo bwe kwon maroñ in bar mokaj am loe.
    • KWON bok juon kape in pija elañe kwoj konaan boke ippam.

    Ne enaj jako kaat in wa eo am, drelon nan MyIR (My Immunization Registry (Jikin Register nan Wa)) (Kajin Belle wot) nan lale rekoot in wa in COVID-19 eo am, innem bijaiki melele eo. Ne ejellok am akkoun, kwomaron kadelon etam ilo MyIR jabdewot ien.

    Jouj im kememej ke kein kamool in rekoot ko am ilo MyIR emaroñ jab walok ien eo wot, im am maroñ loe emaron wor jonan kin Kajin Belle wot. Ewor jibañ ien eo wot ilo talebon nan jibañ kin MyIRmobile ak kajitok ko ikijen rekoot in wa ilo am kurlok lain in kall eo ikijen COVID-19 an Department of Health (Ra eo an Ejmour) numba ilo 833-VAX-HELP ne ejab kebaak ilo email nan waiisrecords@doh.wa.gov.

    Kejbarok im Jejjetin an Jerbal

    Etke ij aikuj bōke Wā eo an COVID-19?

    Ej am make bebe in bōke wā eo an COVID-19, bōtab kim aikuj an loñ armij rej bōke wā eo ñan kōjemlok jorrāān in elab im ear jelōte aoleben lal in. Ebinlok an kij eo an COVID-19 ajeeded ilo ien elon armij ro ilo jukjukinbed eo remaron bōbrae jen nañinmij eo – kin wā ak jen aer kar bōk nañinmij eo ilo raan ko rej kab jemlok. An lablok joñan armij ro rej wā, enaj diklok joñan rinañinmij.

    Wā in COVID-19 ej bobrae ki eok ilo elon wāwein ko:

    • Elukkun lab aer kadiklok am lukkun nañinmij ñe kwonaj bōke COVID-19
    • Am kadedelok am wã enaj kadiklok am maron delon aujbitol im kadiklok uwota ñan am mij jen COVID-19
    • Wā ko rej kolablok joñan armij ro ilo jukjukinbed eo remaron bobrae, im ekomman an bin lok an nañinmej eo ajeeded
    • Ro ewor aer kapeel rej wonmaanlok in katak kin an wā eo maron kejbarok an armij kaajeeded kij in ñaninmij eo ñan ro jet.

    Ñe elukkun mōj am wā, kwoj maron wot bōk nañinmij in COVID-19, ak enaj lablok an diklok jen ñe kwār jab wā

    Armij ro rejañin wā remaron wōt bōke nañinmij eo im kaajeedede ñan ro jet. Jet armij rebañ bōke wā eo kin nañinmij ko aer, im mennin ekōmman aer lukkun mōjno ñan COVID-19. Ñe kwōjañin wā, ebar lablok uwōta ñan am deloñ aujbitol ak mij jen juon oktak in COVID-19 (Kajin Belle wot). Am bōke wā eo ej kejbarok kwe im baamle eo am, armij ro rej jokwe iturim im jukjukinbed eo.

    Etke ij aikuj bōke wā eo an COVID-19 eḷañe elon armij rej mour jen aer kar ñaninmij?

    Mij ejab uwota eo wot ñan am bōk COVID-19. Eloñ armij ro rej bōk COVID-19 ekkar dik joñan kakōlkōl ko ibbeir. Bōtab, elukkun lab ad jab jelā ta ko rej wālok jen nañinmij in, im jejelā jet oktak ko an COVID-19 (Kajin Belle wot) elablok aer maron kōmman am lukkun nañinmij. Jet armij remaron lukkun nañinmij im mij jen COVID-19, jekdoñ ajiri ro redik im ejellok aer abnōnō in nañinmij ko rejab bōjrak. Ro jet, einwōt ad jelā “ro aitōk aer COVID” emaron wālok kakōlkōl ko ibbeir iomwin allon im ej jelōte joñan emmon in mour eo aer. Kim ejañin bar jelā aoleben jorrāān ko iomwin ien aitōk jen COVID-19 kinke ej juon nañinmij kāāl. Am bōk wā eo ej kejbarok eo elabtata jen nañinmij eo. Jekdon kwoj juon jiron ak likao im kwoj ejmour, kwoj aikuj bōke wā eo an COVID-19.

    Ta in oktak eo an COVID-19?

    Kij in ñaninmij ko rej janij (oktak) ilo aer ajeeded ñan armij jen armij. Juon "oktak" ej juon oktak in ñaninmij eo emoj an janij. Jet oktak ko rej jako iomwin ien im jet rej wonmaanlok in ajeeded iloan jukjukinbed ko.

    Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (Kajin Belle wot) ej kalikar oktak in kij in ñaninmij ko rekauwotata. Ilo torre in, elon oktak ko rekauwotata kinke emokajlok im bidodolok aer ajeeded, im komman bwe an lonlok ñaninmij in COVID-19 ko.

    Ewi wāween ad jela ke wã ko rej letok kejbarok?

    Ñan lukkun lale bwe  wā ko an COVID-19 rej kōjbarok, Centers of Disease Control and Prevention (CDC, Jikin Kantūrol Nañinmej im Bōbrae) emōj an kaḷapḷọk im kakajur lak an aelōñ eo māroñ in lale joñan eman an jerbal wā eo. Kin tōprak in, rijerbal ro relukkun jellā kake wā ko māroñ lale im loe bwōd ko me rejjab māroñ in walok ilo ien etale wā in COVID-19 ko.

    Ta melelein ne juon wā ewor an komelim jen FDA?

    Ñan aoleben komelim, FDA ej etale melele eo iomwin juon ien aitoklok jen komelim eo an kojerbal ilo ien idin. Ñan aer lelok aoleben komelim eo ñan wā, melele eo aikuj kwālok juon joñan eo elab kin kejbarok, jejjet an jerbal, im kejbarok joñan an emmon ilo an wā eo komman.

    Juon komelim ñan kojerbal ilo idin ien (EUA) ej komelim an FDA komman bwe en wor juon wā ilo juon ien emoj kōjella ewor idin jorraan mokta jen an bōk aoleben laijen eo an. Wunin FDA eo ej ñan loloorjak ke armij remaron bōke wā ko rej kejbarok mour ñan juon etale in melele iomwin ien aitoklok. Botab, EUA eo ej aikuj wot juon niknik in etale jen melele in wuno eo--iomwin juon ien ekadulok. Jabdewot EUA eo FDA enaj lelok enaj lablok an kamool jen Scientific Safety Review Workgroup (Kumi in Jerbal eo ej Etale Kejbarok in Katak ko kin Mour) einwot ṃōttan Western States Pact (Bujen eo an State ko Ralik) (Kajin Belle wōt).

    Ta in Western States Pact?

    Kumi in jerbal in ej bar lelak juōn kein kalbubu in etale jen ro ewōr aer kapeel ikijen kōjbarok in wā eo. Rikwelak ro ekoba ro ewōr aer kapeel im emōj jitōñ jān aoleb state ko rej uwaan doulul eo, im jaintiij ro emōj kile ilo aelōñ eo im ewōr aer kapeel kin wā im public health. Ñan makūtkūt in epāāke im jerbal ippān aelōñ ko jōt ien eo COVID-19 ekar ainwot juōn eṃōjōnji in ejmour, kumi in ekar etaale aolep melele ko ippān wā ko emen rej bellak kiō ilo Washington state. Ilo ad etal ñan ien mour lak jān ien eo ebin, Western States Pact (Karōk eo an Aeloñ) emo, im aolep melim in kōjerbale wā ilo aelōñ ko enij karōk jān Food and Drug Administration (FDA, Rā eo an Lale Ṃōñā im Uno ko Rekajur) im rōjañ in wā enij itok jān Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Jikin Kantūrol Nañinmej im Bōbrae).

    Riiti melele ko emoj loi jen Western States Scientific Safety Review Workgroup:

    Enaj ewi wāween an wā in COVID-19 eo jerbal ilo ānbwinnū?

    Alwoje bideo in kin ej wāween an wā ko jerbal iloan enbwinnim (Kajin Belle wot).

    Wā ko an mRNA (Wā in COVID-19 ko an Pfizer im Moderna)

    Wā ko ruo ewor rej nae ettaer wā in RNA (mRNA).

    Wā ko an mRNA ej katakin cell ko am kommane juon mottan protein jipaik eo an coronavirus ejab kauwotata. Jikin bobrae eo an enbwinnim enaj loe ke protein eo ejab aikuj bed ie innem enbwinnim ej jino kommane antibody ko. Antibody kein renaj kememej wāween irre ippen COVID-19 ñe kwonaj ñaninmij kake ilo jeklaj. Ñe emoj am wā, kwonij komman am kein bobrae jen COVID-19 ilo am jab bōk nañinmij eo. Ilo ien enaj kommane jerbal eo an, mRNA eo emokaj an rube im enbwinnim ej joloke iomwin jet raan ko.

    Wā ko ewōr mōttan kajur ie (Wā eo ñan COVID-19 an Novavax)

    Juon ian COVID-19 wā ko emōj an melim jān Food and Drug Administration (FDA, Rā eo ej Bōk Eddo in Ṃōñā im Uno ko rekajur) ej juōn wā ewōr mōttan kajur ie. Wā ko ewōr jidik in baerōj (kajur) ko rej kōmman COVID-19 (kōmman ilo an jab kōjerbale baerōj mour) ippān juōn bar uno in jibāñ wā eo bwe en emanlak an jerbal ilo enbwin eo. Ñe emōj an enbwinnim jellā wāwein lale uno kajur eo, innem enij eman an jerbal ippān lukkun baerōj eo im kōjbarok eok jān COVID-19. Uno jidik ko rejjab māroñ in kōmman an wōr nañinmej kin baerōj eo ewōr COVID-19 im ejjab pād ippān DNA eo ad.

    Wā eo ewōr mōttan kajur ie ej bellọk ilo 2-alen wā. Ej bōk 2 wiik elikin wā eo kein 2 bwe kwōn lukkun bōbrae.

    Jet ien wā ko rej komman ad bōk jidik biba ak kakolkol ko an mejin, botab ejab kauwotata men kakolkol kein.

    Ñan melele ko relablok, lale mennin jibañ kein: Bija kin Wā ko an COVID-19 im Wā ko an COVID-19: Ta eo kwoj aikuij jelã.

    Ñe elōñ armij ilo jukjukinbed eo remaroñ manne coronavirus eo, enaj ejellok jikin emaron etal ñane. Melelein mennin ej jemaron komokaj lok ad kabojrak an ajeeded im ebaak lok ad kabojrak jorraan in elab im emoj an jelote aoleben lal in.

    Ewi wāween an kar komman wā ko an COVID-19?

    Bideo kadu in ej komelele ewi wāween an kar komman wā ko an COVID (Kajin Belle wot).

    Ta wā in mRNA?

    Juon wā in messenger RNA ak mRNA ej juon kain wā ekāāl ej katakin cell ko aṃ wāween an kōṃṃane juon ṃōttan "protein jipaik" ejab kauwotata. Protein jipaik eo ej men eo kwoj loe ioon coronavirus eo. Jikin bobrae eo an enbwinnim ej loe ke protein eo ejab aikuj bed ilo jikin in im enbwinnim ej jino komman an kein bobrae im komman antibody ko. Mennin ej einwot ta eo ej wālok ilo ien "ad make" bōke ñaninmij in COVID-19 eo. Ilo ien enaj kommane jerbal eo an, mRNA eo emokaj an rube im enbwinnim ej joloke iomwin jet raan ko.

    Jekdon emoj ad kar kojerbal mRNA ñan kain kejbarok in taktō in armij im menninmour ko ilo torre ko maanlok, ad kommane wā kin wāween in ej juon wonmaanlok eo elab ilo science im emaron melelein wā ko ilo jeklaj enaj bidodo lok aer komman.

    Kwomaron riiti melele ko relablok kin wāween an wā in mRNA ko jerbal ilo website eo an CDC (Kajin Belle wot).

    Ta in wā ko ewōr mōttan kajur ie?

    Juon ian COVID-19 wā ko emōj an melim jān Food and Drug Administration (FDA, Rā eo ej Bōk Eddo in Ṃōñā im Uno ko rekajur) ej juōn wā ewōr mōttan kajur ie. Wā ko ewōr jidik in baerōj (kajur) ko rej kōmman COVID-19 (kōmman ilo an jab kōjerbale baerōj mour) ippān juōn bar uno in jibāñ wā eo bwe en emanlak an jerbal ilo enbwin eo. Ñe emōj an enbwinnim jellā wāwein lale uno kajur eo, innem enij eman an jerbal ippān lukkun baerōj eo im kōjbarok eok jān COVID-19. Uno jidik ko rejjab māroñ in kōmman an wōr nañinmej kin baerōj eo ewōr COVID-19 im ejjab pād ippān DNA eo ad.

    Ta in juōn adjuvant?

    Adjuvant ilo Novavax ej juōn uno ekajur ñan jibāñ kakajur enbwinnim im wāwein an lale uno ko rej etal ñan e.

    Ta kobban ko iloan wā ko?

    Kobban wā ko an COVID-19 ej men ko ekka aer loi iloan wā ko. Ewor juon kobban kin mRNA ak adenovirus eo emoj janiji koba ibben kobban ko jet einwot kirij, jool, juga ko ñan kejbarōk kobban eo iloan, im jibañ an emmonlok an jerbal iloan enbwin, im kejbarok wā eo ilo ien an kakwon im ito tak.

    Novavax COVID-19 wā ej juōn wā eo ewōr mōttan kajur ie im ewōr uno ie, kōba ippān kirij im jukwa ñan jibāñ wā eo bwe en eman an jerbal ilo enbwinnim. Wā eo ejjab kōjerbale mRNA.

    Wā ko an Pfizer, Moderna, Novavax, im Johnson and Johnson ejellok kobban cell in armij (ekoba ko in ninnin ko), kij in ñaninmij eo an COVID-19, kein kejbarok ko bwe enjab jorraan ak jabdewot mottan menninmour ekoba mottan pik ak kein kajir. Wã kein rejab bōk jen lep ko im ejellok kobban kin jabdewot lep.

    Lale Kajitōk im Uwāak: webpeij jen Aujbitol eo an Ajiri ilo Philadelphia (Kajin Belle) ñan melele ko relablok kin kobban wā ko. Lale etan aoleben laajrakin men ko kobban ilo Pfizer, ModernaNovavax im Johnson & Johnson beba kin melele ko rejimwe.

    Wā ko an COVID-19 rej komman wārone?

    Ejellok kein kamool jen science ke wā ko rej komman wārone. Ilo an wā eo delon iloan enbwinnim, ej jerbal ippen jikin bobrae eo an enbwinnim ñan an komman antibody ko ñan an tarine ibben coronavirus eo. Madmodin ejab kakkure kobban enbwin ko am im rej komman an maroñ wor nejim ajiri.

    Center for Disease Control and Prevention (CDC) (Kajin Belle wot), American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) (Kajin Belle) im Society for Maternal-Fetal Medicine (SMFM) rej rōjañ an ro rebōroro, ro rej kaninnin, ak ro rej bebe ñan aer bōroro jeklaj bwe ren bōke wā eo an COVID-19. Elon armij ro emoj aer bōke wā eo an COVID-19 emoj aer bororo toklik ak kolotake ninnin ko emmon ejmour ko aer.

    Ilo torre in, ejellok kein kamool ej kwālok ke jabdewot wā ko, ekoba wā ko an COVID-19, rej komman jorraan ilo an emmaan wārone. Juon katak eo dik ilo raan kein kin 45 emmaan ro rejmour (Kajin Belle) im rar bōke wā in COVID-19 an mRNA (einwot, Pfizer-BioNTech ak Moderna) rar lale jekjekin pek ko, einwot joñan im aer emakutkut, mokta im alikin wā. Ro rej katak rar jab loe oktak ko relab kin jekjekin pek ko alikin wā.

    Biba jen ñaninmij emoj kobaiki lok kin an diklok aer komman pek iomwin ien kadu ibben emmaan ro rejmour. Jekdon biba emaron juon jenkwān abnono ej wālok iomwin jidik ien jen wā eo an COVID-19, ejellok kein kamool ilo torre in ke biba eo alikin wā ko an COVID rej kakkure pek.

    Lale CDC Melele kin Wā ko an COVID-19 ñan armij ro rekonaan bwe en wor nejeir ninnin (Kajin Belle wot) ñan melele ko relablok. Kwomaron bar lale webpeij eo an CDC kin Wā ko an COVID-19 (Kajin Belle wot) ñan melele ko rejimwe kin wā ko.

    Ta kain kakolkol ko ekka alikin an juon bōke wā eo?

    Einwot wā ko jet jej bōki, jenkwān abnono ko elabtata an ekka aer wālok ej metak in peium, kanoojin mõk, metak boram, im metak majel.

    Kakolkol kein rej juon kakolle ke wā eo ej jerbal. Ilo kar katak in wuno ko an Pfizer im Moderna, elabtata an kar ikue an wālok jenkwān abnono kein iloan ruo raan alikin an juon bōke wā eo, im ear wālok tarrin juon raan. 

    Ñan aoleb wā ko jilu, armij ro reruttolok jen 55 aer yiō ad diklok aer ripoot kin abnono ko rej wālok jen ro rediklok.

    Kwomaron loe jet melele ko rejab mool im kobban wā ko rejab mool im emoj kolaajrak ettaer online ak ilo social media. Loloorjak ke jabdewot ien kwoj loe juon enaan kin abnono ear wālok jen wā kwoj lale jikin eo ej itok melele eo jene.

    Ta eo ej wālok ne inaj ñaninmij alikin ao bōke wā eo an COVID-19?

    Einwot wā ko ekkā ad bōki, wā eo an COVID-19 ekka an wālok abnono ko, einwot metak beim, biba, metak boram, ak mok ālikin am bōke wā eo. Men kein rej kõkakle ke wā eo ej jerbal. Katak Elaplak kin ta emāroñ walok elikin am bōk wā in COVID-19.

    Ne kwonaj ñaninmij alikin am bōke wā eo, kwoj aikuj kōjella kin ñaninmij eo ear wālok ñan Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS, Kein jerbal eo kin kōjella in ñaninmij ko rej wālok jen wā) (Kajin Belle wot) Juon "ñaninmij" ej jabdewot jorraan in ejmour ak abnono im ej wālok alikin wā. Ñan melele ko relablok kin VAERS, lale "Ta in VAERS?" ijin lal

    Ta in VAERS?

    VAERS ej juon kein jerbal ej mokaj an lelok kōjella im obij eo ej bōk eddon kejbarok im bobrae ñaninmij (CDC) im obij eo an bōk eddon kakien mona im wuno (FDA) ej lale. VAERs emaron jibañ loe jorraan ko rej wālok jen wā eo.

    Jabdewot (taktō, riñaninmij, armij eo ej lelok kejbarok) emaronripoot kin ñaninmij ak abnono ko remaron wālok jen wā ñan VAERS (Kajin Belle wot).

    Ewor joñan jemlok ko ilo kein jerbal in. Juon ripoot ilo VAERS ejab melelein wā eo ear kommane ñaninmij ak abnono eo. Ej melelein wot ke wā eo ear komman mokta.

    Emoj kommane VAERs ñan jibañ scientist ro ñan lale ta ko rej wālok im wunin aer aikuj etale juon jorraan emaron wālok. Ejab juon laajrak in jemlok ko emoj kamool jen wā eo.

    Ilo ien am kommane juon ripoot ñan VAERS, kwoj jibañ CDC im FDA kalikar abnono in ejmour ko remaron wālok im loloorjak ke wā ko rej letok kejbarok. Elane jabdewot abnono enaj wālok, renaj bōk komadmod eo im kōjella lok ñan taktō ro kin abnono ko remaron wālok.

    I maroñ ke bōk wā in bōbrae COVID-19 eḷañe eṃōj aō kar bōk COVID-19?

    Aet, Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP, Kamiti in Rōjañ kin Wāween Lelok Wā), rōjañ jabdewot eo ewor emoj an kar bōk COVID-19 bwe ren bōke wā eo.

    Melele kein rej kwālok ke ejab maroñ bwe kwon bar bōk nañinmij in COVID-19 90 raan elikin am kar nañinmij, innem emaron wor jidik kejbarok ibbam (etannin ewor am make kein bobrae). Botab, jejab jela ewi toon an maron make bobrae jen ñaninmij.

    Armij ro ilo torre in ewor COVID-19 ibbeir rej aikuj kattar ñan aer bōke wā eo mae ien emmonlok aer mour im ien kojenolok eo aer ejemlok.

    Armij ro emoj aer kar kebaak COVID-19 ilo raan kein rej aikuj bar kattar aer bōke wā eo mae ien ejemlok ien jab ito tak eo aer, ne remaron kejbarok aer jab ito tak im jab bed iturin armij ro jet. Ne ewor uwota eo elab joñan ko remaron lelok ñaninmij eo ñan ro jet, remaron wā ilo ien jab ito tak eo aer ñan kejbarok aer jab kaajeeded ñaninmij eo.

    Jouj im lale Peij in Jenolọk im Māke Lak Iam n̄an COVID-19 ñan tōl in jenolọk im māke lak iam.

    Imaroñ ke bōk wā in COVID-19 eḷañe eṃōj an kar wor ao abnono ñan juon wā ilo raan ko moktalok?

    Rejab aikuj lelok wā ñan armij ro emoj jela ear wālok abnono kauwotata, einwot aban aer emenono, ñan wā in mRNA ak viral vector eo rar bōke moktalok, ak ñan jabdewot kobban wā in COVID-19 ko an Pfizer-BioNTech/Comirnaty, Moderna/Spikevax, ak Novavax.

    Armij ro emoj an kar wālok abnono kauwotata ko ñan er jen wā ko jet ak jibañ ko rej lelok kin wā remaron wot bōke wā eo. Botab, ro rej lelok wā rej kommane juon jonjon in uwota ko im lelok melele ko ñan er kin uwota ko remaron wālok. Ne riñaninmij eo enaj lomnak in bōke wā eo, armij eo ej lelok wā eo aikuj lale er iomwin 30 minit ñan lale ne ewor jabdewot abnono ko rej kaju wālok.

    Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) ej rōjañ bwe ro rej lelok wā ren lale aoleb riñanin ro jab diklok jen 15 minit alikin aer bōke wā eo ñan lale ejellok abnono ko ej wālok ibbeir. Lale melele ko an ACIP lomnak in taktō ko ñan wā ko an mRNA an ien kadu (Kajin Belle) ñan melele ko relablok.

    Jikuul im Lale Ajiri

    Armij ro rediklok jen 18 Aer Yiō remaron ke bōke wā eo?

    Ilo ien in, Pfizer-BioNTech (Pfizer) wā im Moderna COVID-19 wā ko rej melim ñan ajiri ro 6 allōñ im rittolak. Novavax wā ej bellọk ñan 12+ yiiō iumin juōn Emergency Use Authorization (EUA, Doulul in Lolorjak Kōjerbale Kein Kōjbarok ko ilo Ien Idiñ).

    Jodikdik ro jonan yio ko aer ej diiklak jen 17 remaron aikuj beba in komelim jen jinen im jemen ak rikejbarok (Kajin Belle wot) nan boke wa eo, ijellokun ne ewor aer beba in kakien ej kwalok ejellok ej bok eddoier. Lale peij eo ad online kin Vaccinating Youth (Wa Jodikdik) nan melele ko relaplak.

    Lale ibben jikin wa eo kin mennin aikuj ko nan kwalok kamool kin komelim eo an jinen im jemen ak beba in kakien ej kwalok jodikdik eo ej make ian.

    State eo enaj ke aikuj wā in COVID-19 ñan delon ilo jikuul ko an K-12?

    Washington State Board of Health (Board in Ejmour eo an State), ejjāb Department of Health (Rā eo an Ejmour), ewōr an māroñ in kōmmane mennin aikuj ko ikijen wa ñan ajiri ro ilo jikuul ko an K-12 jikuul ko Revised Code of Washington (RCW, Code eo an Washington Emōj Kakāāle) 28A.210.140). Ejelọk jikuul ak jikin lale ajiri ñan wā in COVID-19 ilo ien in.

    Ajiri eo neju emaron ke bōke wā ko jet ilo ien an bōke wā in COVID-19 eo an?

    Armij remaron kio bōke wā eo an COVID-19 iloan 14 raan jen wā ko jet, ekoba ilo ejja raan eo.

    Enaj ke wor jabdewot kabidodo ilo mennin aikuj ko an jikuul ikijen wā ñan yiō in jikuul eo an 2023-2024 kin jorraan eo an COVID-19 im emoj an jelote aoleben lal in?

    Board in Ejmour eo an State ej lale elane ej aikuj wor jabdewot oktak ko ilo mennin aikuj ko an jikuul ikijen wā. Ilo ien in, mennin aikuj ko an jikuul ikijen wā renaj bed wot. Ajiri ro renaj aikuj kotobrak mennin aikuj ko ikijen wā mokta jen aer maron etal ñan raan eo kein kajuon ilo jikuul.

    Mour alikin Wã eo

    N̄āāt eo ej jimwe raan ko aō ikijen COVID-19 wā?

    Ej jimwe raan (Ilo Kajin Pālle im Spanish wōt) ippān COVID-19 wā ñe emōj am bōk wā eo eliktata emōj rōjañ ñan eok jān CDC.

    Inaj ke aikuj kwālok kein kamool?

    Kwe māroñ aikuj kamool emōj am bōk wā eo an COVID-19 ilo jōt jikin, bejnej, im ilo ien būrookraaṃ ko.

    Kwoj aikuj lale Kaat in wā eo am einwot juon beba in lotak ak bar juon bebaaurok! Bōk juon bijan innem kakwone ilo mweo imom. Riiti melele ko relablok kin kaat in wā ko im rekoot in wā ko.

    Ak ñe ejjab jimwe ien wā ko aō ñan COVID-19?

    Ñe ejañin de jimwe ien wā in COVID-19 ko am:

    • Bukōt juōn jikin ejelọk onean in bōk wā in COVID-19 itūrim!
    • Ḷōmṇak in ekanak māāj eo eman joñan ilo jikin ko rej obrak kin armij ilowaan eṃ ilọblej.
    • Bōk teej ñan COVID-19 ñe kwōj ioon e kakōḷḷe ko.
    • Ñe kwōj itotak, bōk teej ñan COVID-19 mokta jān im elikin am itotak.
    Imaron wot ke ñaninmij jen COVID-19 alikin ao wā?

    Wā ko elukkun jejjet aer jerbal, botab rejab 100%. Ne ewor kakolkol ko einwot COVID-19 (Kajin Belle wot), kwoj aikuj jab bed iturin ro jet im kebaak juon taktō. Remaron rōjañ am bōke juon teej in COVID-19.

    Nan melele kin teej eo an COVID-19 ak jejjetin beba kin melele in kajinet, jouj im lale Melele jen Teej.

    Ta eo ij aikuj in kōmmane ñe emōj aō epāāke COVID-19?

    Jouj im lale Peij in Jenolọk im Māke Lak Iam n̄an COVID-19 ñan tōl in jenolọk im māke lak iam.

    Ewi wāween ao maron lale ao inebata kin COVID-19?

    Kim melele ke jorraan eo elab im emoj an jelote aoleben lal in emaron jelot ejmour in enbwinnim im komelij eo am jimor. Kwojab make iam. Elon armij ilo Wāshington rej ioone aer inebata ikijen aban ko aer kin jaan im jerbal, an kilok jikuul ko, aer jab maron bed iturin armij, abnono ko ikijen ejmour, buromij im mij, im elonlok. Mennin ekoba abnono eo elablok im emaron wālok kin am rool ñan kommani makutkut ko ilobelej.

    Enin ej jet mennin jibañ ko remaron jibañ am lale am inebata im abnono:

    Kein jerbal in jiban im Melele ko jet

    Mennin jibañ ko kin COVID-19 ñan jejjetin kumi in armij ro

    Ajri im Jodikdik

    Kajojo Armij ro rej Kaninnin im/ak Rebororo

    Rilikin ro rej emakut tok im Rilikin ro emoj aer jool jen lal ko aer

    Bed wot mweo imom

    Kwomaron loe jejjetin mennin jibañ ko an jukjukinbed relablok ilo Peij eo kin Ejellok Kalijeklok kin Wā im an Armij Bōk Kwonaer (Kajin Belle wot)

    Kajitōk eo ao ear jab uwāak ijin. Ewi wāween an maron jela melele ko relablok?

    Kajitōk ko ekka remaron etal ñan covid.vaccine@doh.wā.gov.